Prvi opis Huna iz pera rimskih istoričara potiče od Amijana Marcelina (Ammianus Marcellinus) oko 395. g. On ih opisuje kao primitivne konjaničke nomade koji ne poznaju poljoprivredu, da žive bez stalnog boravišta i kraljeva. Marcelin navodi da se svaka horda nalazi pod vođstvom vođa koje on naziva primates.
Strašne hunske horde na prijelazu veka preplavljuju čitavu Jugoistočnu i Srednju Evropu. Prvenstveno zahvaljujući velikom umeću jahanja i korišćenju luka Huni su vremenom stvorili legendarni strah koji je prisutan kod svih naroda Evrope. Istoričari koji proučavaju vojne taktike došli su do zaključka da su hunske horde prvenstveno svojim strašnim i nepredvidljivim izmenama napada-povlačenja stvarali strah među protivnicima i izvojevali velike pobede.
Početkom 30-ih godina V. veka vlast nad velikim brojem hunskih hordi centralizovana je u rukama kralja Rue. Nakon Ruine smrti u proleće 434. g. vlast nad hunskim hordama prelazi u ruke Atile i Blede. Ugovorom iz Marga (Margus, Požarevac) 434. sklopljen je mir između Istočnog Rimskog Carstva i Huna. Na temelju mirovnog ugovora Carstvu je plaćanje godišnjeg tributa povećano sa 150 kg na 300 kg zlata. Tokom cele Atiline vladavine Hunska država strukturisana je na temeljima apsolutne despotije u kojoj Atila kao vrhovni vladar poseduje pravo i moć da raspolaže sa životom i smrću svakog pripadnika zajednice. Njegovi pomoćnici nazivaju se logadeV.
Godine 436. rimski vojskovođa Aecije uz pomoć hunskih hordi ratuje sa Burgundima koji sa područja srednje Rajne pokušavaju da se presele u područje današnje Belgije. U krvavom ratu ubijen je burgundski kralj Gundihar (Gundicharius), veliki deo njegove porodice i naroda što je kasniji povod za Sagu o Nibelunzima.
Zbog neizvršavanja ugovornih obveza iz Marga 441. Huni napadaju Istočno Rimsko Carstvo na dunavskoj granici. 441./442. razoreni su Sirmium (Sremska Mitrovica), Singidunum (Beograd), Margo (Margus), Niš (Naissus) i Serdika (Serdica, Sofija). Kod Filipopolja (Philippopolis) je razbijena carska vojska, a nakon opsade Konstantinopolja (Constanstinopolis) i hunske pobede na Galipolju sklopljen je novi mirovni ugovor prema kojem je godišnji tribut Carstva povećan na 900 kg zlata.
445. g. nakon Bledinog ubistva sva vlast prelazi u Atiline ruke. 447. izvršen je drugi veliki napad na Istočno Carstvo. Na reci Vid (Utus) potučene su velike carske snage. Ubrzo, opljačkavši balkanske provincije Huni prodiru u Grčku gde su zaustavljeni kod Termopila (Thermopylae). Uskoro je sklopljen novi mir i tribut je ponovno povećan, ali njegov iznos danas nije poznat. U periodu između 448. i 450. između Atile i oba Carstva odvija se burna diplomatska aktivnost. Na njenim temeljima Istočno Carstvo trebalo je da povuče svoje granice na područje južno od Dunava.
Nakon smrti istočnorimskog cara Teodosija II. (408.-450.) istočni i zapadni carevi odbijaju plaćanje tributa. Atila već nešto ranije od Zapadnog Carstva traži da se sestra cara Valentinijana III. Justa Gracija Honorija (Iusta Gratia Honoria) uda za njega i donese mu pola carstva kao miraz. To što tribut nije plaćen i to što obveze nisu ispunjene Atila je iskoristio kao povod za novi rat. Sedeće godine hunske horde prodiru na teritoriju Zapadnog Carstva. 451. g. na Katalaunskim poljima (Campi Catalaunici) Atila doživljava jedini neuspeh od strane vizigotskog kralja Teodorika (poginuo na bojnom polju) i vojskovođe Aecija (Aetius) pa se uz velike gubitke povlači. 452. g. hunske horde prodiru na Apeninsko poluostrvo gde su opljačkale gradove Akvileju (Aquileia), Padovu (Patavium), Veronu, Brešu (Brixia), Bergamo (Bergomum) i Milano (Mediolanum). Prilikom “Apeninskog pohoda” Atila se susreće sa papom Lava I. (440.-461.) koji ga navodno ponovnom mogućnošću ženidbe za Honoriju 6. jula iste godine sprečava da opljačka Rim. Nakon povlačenja iz Italije Atila je nameravao ponovno da napadne Istočno Carstvo. Do novog napada ipak nije došlo jer umire prilikom svog poslednjeg venčanja (živio je u poligamiji i ženio se više puta) sa germanskom princezom Hildikom (Ildico) koja ga je možda i ubila (koren priče o Kriemhildi iz Sage o Nibelunzima).
Nakon Atiline smrti, njegovi mnogobrojni sinovi podelili su ogromnu teritoriju koju je njihov otac čvrsto držao u rukama. Tim činom slabi Hunska vlast u Srednjoj i Jugoistočnoj Evropi. Oko 454. udružene snage Gepida, Ostrogota, Herula i mnogih drugih plemena potukle su Hune u bici na nepoznatoj reci Nedao u Panoniji. Nakon teškog poraza deo hunskih plemena povlači se u južnu Rusiju gde su ostatkom nekad jake države vladali Atilini sinovi, Dengizih i Irnek.
