Eneolit- ili bakarno doba (ili halkolit), u starijoj literaturi nazivano i „kameno bakarno doba“. Ovaj period obeležilo je otkriće bakra, metala koji počinje da se koristi u izradi primitivnog oruđa i oružja. Mešanjem bakra i kalaja dobijena je tvrda legura - bronza, koja potiskuje u potpunosti kamen kao materijal za izradu predmeta. Upravo po bronzi sledeće doba, koje smenjuje eneolit, dobija ime - bronzano doba.

Hronologija

Po klasičnoj (niskoj) hronoligiji eneolit se deli na 3 faze:

   - rani (2200g. pne)
   - srednji (1900 g. pne)
   - pozni (1800/1700g. pne)

Po visokoj hronoligiji eneolit se deli na:

   - rani (od 3300 do 2800 g. pne)
   - srednji (od 2800 do 2300 g. pne)
   - pozni (2300/2200 do 2000/1900 g. pne)

Geohronologija

Eneolit pripada subborealu. (Holocen počinje 8300. godine pre naše ere i deli se na Preboreal (8300/8000- 7200g. pne)- Doba mezolita; Boreal (7200-5.500 g. pne) - Doba mezolita; Atlantik (5.500 - 3000. g. pne) -Doba neolita; Subboreal (3000-800g. pne) - bakarno i Bronzano doba; Subatlantik (800/500-do danas) - Gvozdeno doba, i istorijski period).

Razvoj metalurgije

Veliki rudnici u doba eneolita su bili kvalitetni. Kod metala postoji "reciklaža", tj. staro oruđe i oružje se ponovo pretapa. Iz ovog perioda imamo rudnike - kod Beča se vadio kremen, opsidijan se javlja na Melosu i u južnoj Italiji i u češkom ravnogorju (tzv. čađavi opsidijan). Kremena industrija traje sve do gvozdenog doba.

Rana metalurgija bakra

U prvoj fazi bakar se koristio kao petrografska sirovina, koristio se samorodni bakar koji se i u ranijem periodu koristio za nakit. Još u 6. milenijumu javljaju se perlice od samorodnog bakra, ali to nije prava metalurgija. U Evropi već u kulturama poznog neolita imamo pojavu samorodnog bakra i oksidnih ruda. Ležišta bakarne rude su na Karpatima, u Češkom Ravnogorju, na Kavkazu, Uralu (gde rano počinje mešanje bakra i arsena, čime se dobija arsenska bronza).

Oksidne rude

Oksidne rude su sulfidne rude u žilama koje dospevaju na površinu, poput azurita, kuprita, malahita.

Eneolitski rudnici

- Rudna Glava (kod Majdanpeka)
- Ai Bunar (Južna Bugarska)

Ruda je primitivno vađena, sledila se žila sulfidne rude, koja je drobljena i zatim izvlačena. Kasnije se razvijaju i jednostavne peći za preradu rude. Oksidne rude su topljene u jamama (ruda je na dnu, ćumur postavljen okolo se palio) ili ognjištima. Metal bi se zahvatao u velike keramičke zdele. Sulfidne rude su tražile veliku vatru, bili su potrebni mehovi, a pretpostavlja se i „sopalj“ - šuplji predmet od keramike, koji je služio za duvanje (potpirivanje vatre). Ovakvi predmeti su pronađeni pored posuda za livenje. Istopljeni bakar se hvatao u malim posudama. U poznom eneolitu se javljaju kalupi. Bili su od kamena, izdubljeni, u početku jednodelni, za jednokratnu upotrebu. Dvodelni kalup se javlja tek 2300/2200. godine p. n. e. u Vučedolskoj kulturi.

Kulture eneolita na području Balkana:

 -Badenska kultura
 -Kostolačka kultura
 -Vučedolska kultura
 -Tisapolgar - Bodrogkerestur (mađ. Tizsapolgar-Bodrogkerezstur)
 -Bubanj, Salkuca, Krivodol (Salkuca - rum. Salcuta)
 -Kocofeni (rum. Cotofeni)
 -Vajska

Širenje indoevropskih populacija iz stepskih oblasti južne Rusije prema srednjoj i jugoistočnoj Evropi i velika ekspanzija vučedolskog stila prema jadranskoj zoni, Panonskoj niziji i Rumunskom Banatu počinje razvoj eneolitskih kultura. Ovome doprinosi i razvoj metalurgije (u istočnim oblastima se nalaze najstariji rudokopi na Balkanu - Rudna Glava kod Majdanpeka) Dezintegracijom ovog perioda započinje rano bronzano doba ovih oblasti. Ovi događaji služe kao podloga stvaranja periodizacije.

    Rani eneolit, označava dalju evoluciju neolitskih kultura koje se postepeno upoznaju sa bakrom, prerađuju ga i izrađuju od njega, sitnije, ukrasne predmete ili sekire koje podražavaju kamene, neolitske uzore (nalazi bakarnih predmeta u vinčanskoj kulturi, ostave kod Pločnika i dr).
    Srednji eneolit započinje sa prvim prodorom „stepskih pastira“ najpre u Podunavlje, a kasnije i južno od njega.
    Pozni eneolit naročito u zapadnim oblastima započinje formiranjem rane vučedolske kulture i traje kroz sve tri njene razvojne faze, sve do raspada vučedolskog kompleksa i formiranja niza lokalnih kultura ranog bronzanog doba nastalih na njenim tradicijama (Tivat-Rubež grupa, ljubljanska grupa, vinkovačka grupa ili na severu Mako u Mađarskoj, svk. Kosihy-Caka u Slovačkoj, a na istoku u Rumuniji rum. Moldova Veche.

U apsolutnim ciframa koje se oslanjaju na C-14 podatke (bez kalibracije), rani eneolit pripada vremenu 3100-2700, srednji eneolit traje od 2700-2300, a pozni od 2300. do 1900. god. p. n. e.