Velika humka je arheološki lokalitet u Srbiji koji se nalazi u dolini reke Moravice, u atarima sela Pilatovići i Prilipac, nedaleko od Požege. Sačinjava ga praistorijska nekropola iz starijeg gvozdenog doba u čijem središtu se nalazi velika kneževska grobnica. Danas se nalazi pod zaštitom države, kao arheološko nalazište od izuzetnog značaja.

Gosti ne mogu videti slike, molimo Vas da se registrujete ili ulogujete


U toku posleratnih rekognosciranja ovog terena otkrivena je velika praistorijska nekropola od 17 tumula, sa više grobnih humki, koja se datira u period starijeg gvozdenog doba. Na lokalitetu Trnjaci istražena je 1977/78. humka velikih razmera, koja pripada grupi kneževskih grobova. Grobovi su gradeni od slaganog kamena, sa perifernim kamenim vencem, spalištem i žrtvenom konstrukcijom u samoj humci. U centru se nalazila grobnica elipsastog oblika, gradena od krupnijeg recnog kamena, u koju su bili položeni kremirani ostaci pokojnika muškog pola, verovatno kneza. Egipatski skarabej, koji je simbolicno položen pored gomilice sagorelih kostiju pokojnika, ukazuje na postojanje trgovackih veza medu društvenim zajednicama toga vremena. U užoj centralnoj zoni, na višem nivou od muškog, pronaden je ženski grob sa bogatim grobnim inventarom koji cine raskošni nakit od zlata, ukrasi sa odece, astragalni pojas. Od grobnih priloga ritualnog karaktera nadeno je bronzano posude, verovatno grckog porekla. Na osnovu nacina sahranjivanja, karaktera grobnih priloga i uvoznih predmeta, kneževska grobnica se najpribližnije može datovati u poslednje decenije VI i prve decenije V veka pre n. e.

Gosti ne mogu videti slike, molimo Vas da se registrujete ili ulogujete


Skarabeje su nosili i sveštenici i ljudi, i skarabeji su zaista mogli biti u obliku istoimene bube ili bi na pločicama bili iscrtani sa jedne strane, a sa druge strane pločice išla bi poruka koju skarabej nosi. Tu se obično pisalo ime božanstva i koja je funkcija samog skarabeja. Znači služili su kao amuleti. Kada j skarabej u obliku bube onda na njegovom stomaku piše ova poruka, tipa koje božanstvo, i šta bi skarabej trebalo da čini nosiocu. Zanimljivo je i da u našoj zemlji postoje ovakvi skarabeji, to su staroegipatski nalazi na teritoriji SCG i nalaze se u muzejima poput Jevrejskog narodnog muzeja, zatim muzeja u Užicu itd. To su uglavnom sve pokloni od naših trgovaca iz XVIII veka poput Pavla Riđičkog itd. Samo jedan ovakav skarabej je zaista pronađen na našoj teritoriji kao nalaz u tumulu(vrsti groba), znači to je pravi arheološki nalaz a ne poklon. Ovaj skarabej je pronađen u jednom tumulu u Pilatovićima blizu Atenice, to je knežev tumul. Ovaj skarabej bio je perforiran(arheološki termin-znači izbušen da bi se nosio, koristio) što samo govori da ga je pokojnik u tumulu nosio, da li ga je nosio samo kao egzotičnu robu ili je zaista znao njegovu funkciju ne može se odrediti. No sigurno je utvrđeno da skarabej sudeći po svom natpisu dolazi iz radionice iz Donjeg Egipta. Isto tako na poleđini ovog skarabeja imamo uklesanog skarabeja sa još nekim simbolima, to samo govori da je skarabej iz Pilatovića bio posvećen Sunčanom bogu. Egipćani su skarabeje često izrađivali od kamena ili fajansa (vrsta stakla).