Gosti ne mogu videti slike, molimo Vas da se registrujete ili ulogujete


Lokalitet Anine nalazi se u selu Ćelije opština Lajkovac, na oko 1km južno od ušća reke Ljig u Kolubaru. Površina lokaliteta iznosi oko 40ha. Nalazište je smešteno na blagim rečnim terasama okrenutim ka reci Ljig na nadmorskoj visini od 120m. Na ovom prostoru se uglavnom nalaze obradive površine i u nešto manjoj meri šume. U više zona prostiru se zone sa ostacima građevinskog materijala (opeke, šut malter, kamen). Na velikom broju parcela prilikom obrade zemlje izbacuju se veće količine ovog građevinskog materijala. U proleće 1996. godine prilikom oranja su otkriveni tragovi velike apside poznoantičke građevine koje je zauzimalo najzapadniju tačku lokaliteta (sektor 202, karta 1). Na oko 100m severoistično od ovog prostora otkriven je veliki broj nalaza rimskih moneta iz perioda III do IV veka, fragmenti narukvica od staklene paste, prstenje, oruđe. Ovakva vrsta nalaza ukazuje da se na tom prostoru nalazila nekropola, gde su sahranjeni žitelji naselja. Na ovu pretpostavku ukazuje i nalaz dela nadgrobne stele. Izvestan broj nalaza potiče iz srednjeg veka (11 do 13 vek). Kada su ruševine kompleksa verovatno korišćene kao privremeni zaklon.

Sondiranja su izvedena na prostor komleksa 1 (sektor 202, karta 1) gde se jasno na ternu i na snimku ocrtavala apsida zgrade, prečnika oko 10m. Objekat je verovatno imao osnovu nepravilnog četvorougla sa unutrašnjim dvorištem. Istraženo je ukupno oko 60 m2 metodom slučajnog uzorka. U svim sondama je registrovana prilično jedinstvena stratigrafska situacija. Od površine do relativne dubine od 0.7 do 1.5m prostire se sloj šuta crne ili tamno braon rastresite zemlje sa velikom procentom lomljenog krečnjačkog kamena, maltera i fragmentovanih krovnih opeka. Sloj je nastao urušavanjem zidova objekta i procesom mešanja sa šumskim humusom. U zonama bližim zidovima i podu povećana je koncetracija tamno sivog zdrobljenog maltera debljine 10 do 30 cm. U nekim sondama na oko 10cm od poda registrovan je sloj gareži debljine oko 10cm, formiran na tanjem sloju zdrobljenog maltera. Ispod ovog sloja u svim sondama izuzev sonde 3 i 9 registrovani su malterni podovi. U sondama 2, 3, 4, 6 su otkriveni noseći zidovi komleksa širine oko 0.9 m očuvani do visine od 1.5 m. Zidovi su zidani u tehnici opus incertum od lomljenog krečnjaka u krečnom malteru uz korišćenje tesanika sige za formiranje uglova prostorije. Dubina temelja ovih zidova iznosi oko 1.3 m. U sondi 5 registrovan je jedan pregradni zid, kasnije dozidan, širine oko 55 cm. Loše izveden u malteru slabog kvaliteta. Na prostoru sonde 3 i 8 otkriven je deo prostorije sa apsidom širine oko 5 m dok je sama apsida imala širinu oko 4,5m. Prostorija je orijentisana pravcem jugozapad- severoistok. Svi zidovi su bili omalterisani malterom koji se razlikuje po kvalitetu od prostorije do prostorije. Komleks 1 gradio je obrazovan arhitekta i kvalitetni majstori što se razaznaje po ispoštovanim standardima ondašnje arhitekture, a koje je mogao priuštiti neko iz viših društvenih slojeva.

Otkriven veliki deo jugoistočne polovine prostorije sa apsidom, i manji delovi dve bočne prostorije. Istražena dužina prostorije po osi severozapad-jugoistok iznosi 10m, pretpostavljena dužina prostorije minimalno iznosi oko 20m. Širina prostorije u brodu je 10m. Zidovi prostorije zidani su tehnikom opus incertum, od lomljenog i pritesanog kamena, imaju širinu od 0,9m, očuvani visina iznad kote poda iznosi od 0,75 do 1.5 m (sl.3). Sa spoljne strane jugozapadnog zida nalazi se pilastar 0.5 h 0.62 m. Apsida ima potkovičast oblik u osnovi, prečnik na mestu spajanja sa zidom iznosi 6.96 m, dok njena dubina iznosi 4,31 m. Očuvana visina zida iznosi od 1.5 do 2.0 m. Zidan je istom tehnikom kao i zid u brodu, dok njegova širina iznosi od 1,4 do 1.53 m. Otesanim komadima sige zidani su pilastri između naosa i apside. Apsida je bila zasvedena tesanim komadima sige, i opekom. Zid apside sa spoljne strane ojačan sa četiri pilastra (sl. 4). U severoistočnom zidu nalazila su se vrata prema prostoriji 2 širine 1m, na ovom mestu zid je nešto više oštećen, originalni malter je sačuvan u donjoj zoni. Sa severoistočne i juogoistočne strane prostorije 1 nalaze se dve manje prostorije otkrivene samo manjim delom. Sa jugoistočnom nije utvrđen direktan prolaz iz prostorije 1. Podovi sve tri prostorije izrađeni su od kvalitetnog krečnog maltera. U centralnom delu prostorije 1 došlo je do sleganja poda za oko 0,3m u odnosu na kotu poda u apsidi, verovatno zbog urušavanja stubova hipokausta. Nakon toga u u većem delu prostorije 1 naliven je još jedan sloj maltera nešto lošijeg kvaliteta, koji je trebao da niveliše nastale deformacije.

Na mestima gde je oštećen pod prostorije, načinjen je presek poda. Najpre je uklonjen drugi sloj maltera lošijeg kvaliteta, debljine 8- 15cm do nivoa poda 1. Na zapadnom delu ove površine uklonjen je sloj poda 1, debljine 5-7cm, od izuzetno kvalitetnog maltera. Pod je nalivan preko kvadratnih opeka, dimenzija 52x 52x7 cm. Uklonjene su 4 opeke koje su ležale na stubićima visine 0.4 m. Stubići su od otesane sige, kamena ili opeke dimenzija 24 x 20 cm. Međusobna udaljenost stubića je 20 i 40cm. Na prostoru Anina razvilo se jedno od najvećih lokaliteta rimskog perioda na prostoru Zapadne Srbije, iskopavanja bi trebalo da pruže rezultate o kakovoj vrsti naselja se radi. Natpis iz Jabučja pruža indicije da se radi o možda dosada nepoznatom municipijumu (gradu sa lokalnom samoupravom). Naselje je izgleda imalo veliki značaj jer se razvilo na mestu koje predstavlja raskrnicu važnih puteva koji su vodili iz značajnih rudnih oblasti ka glavnim gradskim centrima, a pored toga se nalazilo približno na tromeđi triju rimskih provincija, Dalmacije, Panonije i Gornje Mezije. O značaju prostora oko Kolubare i ekonomskoj moći stanovništva ovog kraja govore otkriveni tragovi rimskih vila iz Jabučja i Skobalju koje po kvalitetu nalaza i arhitekture odudaraju od ostalih ruralnih naseobina u brdskoplaninskim predelima Zapadne Srbije. Pedesetih godine na prostoru Ćelija su otkriveni tragovi rimskog puta koji je pružao duž Ljiga i spajao dolinu kolubare sa Rudnikom, i predstavljao je rimsku Ibarsku magistralu. Mnogo verovatnija varijanta je da komleks 1 u sektoru 212 predstavalja veću vilu sa podnim grejanjem i prostorom za stanovanje, dok su dve građevine označene kao komleks 2 i 3 sa površinom od po 1000m2 imale ekonomsku funkciju. Sudeći po brojnoj seriji novca otkrivenoj na podu prostorija građevine otkrivene tokom istraživanja podinute su početkom IV veka. A spaljene su nakon 379. godine. Prostor komleksa 1 i 2 porušen je verovatno od strane Gota i njihovih saveznika posle 380. godine.

Prema avio snimku i ostacima vidljivim u oranicama na terenu u neposrednoj blizini opisanih objekata postoji više građevina koje je nemoguće precizno definisati. Blizina Ibarske magistrale i lak pristup lokalitetu idealni su za ovu vrstu turističkih objekata, kakvu nema ni jedan slični rimski lokalitet kod nas, ako se otkriveni tragovi ne bi zatrpavali već konzervirali, rekonstruisali i prezentovali javnosti Prva prepreka u formiranju turističkog objekta predstavalja isparcelisanost prostora u vlasništvu zemljoradnika iz Ćelija.

(vaza.co.rs)

Ово баш лепо звучи, али не би било лоше да има и нека фотографија, па да видимо како то изгледа на терену.