Pojedinačne legije

Legio I : prvobitno formirana od strane Julija Cezara ili C. Vibusa Pansa Cetronianusa; služila je pod Oktavijanom od 41. godine n. e.; možda je legiji oduzet naziv “Augusta” pošto se osramotila u Španiji 19. godine n. e. Služila je na Rajni od oko 16. godine n. e. do 69. godine sa bazom u Ara Ubiorumu (današnji Keln) od 9. g, kasnije u Boni (današnji Bon); jedna od legija koje su učestvovale u Vitelijevom maršu na Rim; rasformirana 70. godine zbog saradnje sa pobunjenikom Julijem Civilom (lat. Iulius Civilis); možda su neki od njenih vojnika bili uključeni u VII legia Gemina; dobila je ime "Germanica" zbog službe na Rajni .

Legio I Adiutrix (“Pomoćnik”): formirina je od strane Nerona 66. ili 67. godine od mornara u Mizenumu (lat. Misenum); kao formalnu legiju ju je organizovao Galba. Borila se kod Bedriakuma (lat. Bedriacum) – današnje Kremone za Otona, zarobivši orla XXI legije Rapax; Vitelije ju je poslao u Španiju. 70. godine prebačena je u Mogonciakum (lat. Mogontiacum) - [današnji Majnc] u Gornjoj Germaniji, a oko 86. godine u Panoniju. Verovatno je bila poslata u Meziju tokom Domicijanovih pohoda na Decebala, ali je do 97. godine. Brigeciu (lat. Brigetio) u Gornjoj Panoniji; Trajan joj je dodelio naziv "pia fidelis" (“odana i verna”); učestvovala je u Dačkim ratovima i možda je ostala kao deo garnizona u Dakiji; verovatno je pratila Trajana u Parćanskom pohodu, a vratila se sa Hadrijanom na Dunav; od oko 120. godine bila je stacionirana u Brigeciu u Gornjoj Panoniji.

Legio I Italica: formirao ju je Neron od Italijana, verovatno 66. godine radi planirane Kaspijske ekspedicije. Poslata je u Galiju 69. g, stacionirana u Lugdunumu (današnji Lion); podržala je Vitelija u drugoj bici kod Bedriakuma; Vespazijan ju je poslao u Meziju; bila je stacionirana u Nove (lat. Novae) - [današnji Svištov, u Bugarskoj].

Legio I Macriana Liberatrix (“Makrijanova oslobodilačka”): formirao ju je L. Klodijus Maker 68. g, pobunjeni guverner rimske provincije Afrike; raspustio ju je Galba.

Legio I Minervia: formirao ju je Domicijan 83. godine sa nazivom Flavia Minerva (Srećna Minerva (Domicijan je posebno poštovao Minervu), od onda je stacionirana u Boni (današnji Bon) u Donjoj Germaniji. Naziv pia fidelis Domitiana (“Domicijanova odana i verna”) joj je dodeljen za lojalnost u ustanku L. Antonija Saturnina (lat. L. Antonius Saturninus), legata Gornje Germanije 89. godine. Učestvovala je u Trajanovim Dačkim ratovima i Parćanskom pohodu Lucija Vera (162 – 166. g. ).

Legio I Parthica (“Parćanska”): formirao ju je Septimije Sever pre 197. godine a ime je dobila u čast njegovog Parćanskog pohoda; bila je stacionirana u Mesopotaniji, u Singari.

Legio II Adiutrix (“Pomoćnik”): Vespazijan ju je prihvatio kao zvaničnu legiju od 7. marta 70. g, od kada je nosila naziv pia fidelis (“odana i verna”); najverovatnije se većinom sastojala od mornara koje je prvobitno regrutovao Neron iz flote u Mizenumu, a neke od njih je Vitelije poslao da se suprotstave Vespazijanovom napredovanju, ali su se predali kod Narnia. Borila se protiv Julija Civila (lat. Iulius Civilis) i pratila je Q. Petilliusa Cerialisa do Britanije 71. g; bazirana u Lindumu (današnji Linkoln) i na kraju, do vremena Agrikole, u Devi (današnji Čester). Premeštena je na Dunav oko 87. godine ili kasnije, poznato je da je bila na operacijama u Meziji do 92. g; posle toga je stacionirana u Akvinkumu (lat. Aquincum) (današnja Budimpešta) u Donjoj Panoniji, učestvujući u Trajanovoj invaziji na Dakiju; učestvovala je u Verovom Parćanskom pohodu (162 – 166. g.).

Legio II Augusta: moguće je da ju je osnovao C. Vibius Pansa 43. p. n. e.; Avgust ju je ponovo konstituisao, a po njemu je i dobila ime, možda zbog pobede; služila je u Španiji od 30. p. n. e., prebačena je u Germaniju posle 9. g; od 17. godine imala je bazu u Argentorateu (dan. Štrazburg); učestvovala je u Klaudijevoj invaziji na Britaniju 43. g; od 74. do 75. g, a bila je za stalno stacionirana u Isci (današnji Kerlion).

Legio II Italica: sastavio ju je Marko Aurelije od italijanskih regruta oko 165. g, uskoro je postala Norikumski garnizon, stacioniran u Ločici, zatim u Albingu, a od Komodovih napredovanja u Lauriakumu (lat. Lauriacum, današnji Lorh, nem. Lorch). Bila je poznata kao Italica pia (“italijanska odana”) od svog osnivanja; između 192. i 200. godine zaslužila je i naziv fidelis (“verna”).

Legio II Parthica: osnovao ju je Septimije Sever pre 197. g; dobila je ime u čast Parćanskih pohoda; od oko 202. godine stacionirana je u Albanumu, 21 kilometara južno od Rima i bila je prva legija u carskom periodu koja je imala stalnu bazu u Italiji, gde je ostala do 312. godine. Putovala je na istok zbog Karakalinog Parćanskog rata; pod Elagabalom je imala imena pia fidelis felix aeterna (“odana, verna, srećna, večna”).

Legio II Traiana Fortis (“Trajnova hrabra”): formirao ju je Trajan, verovatno oko 105. godine i dao joj ime po samom sebi; to je druga legija koju je osnovao car. Kasnije je stacionirana u Siriji, a zatim je prebačena u Egipat oko 125. g, sa bazom u Nikopolisu (lat. Nicopolis), blizu Aleksandrije.

Legio III Augusta: verovatno ju je osnovao C. Vibius Pansa 43. p. n. e. ili Oktavijan Avgust 41/40. p. n. e.; stacionirana u rimskoj provinciji Africi verovatno od 30. p. n. e. pa dalje, prvo u Amedari (lat. Ammaedara) - [današnja Haidra], zatim u Tevesteu (lat. Theveste) - [današnja Tebesa] pod Vespazijanom, i konačno (oko 98. godine najkasnije) u Lambesisu (lat. Lambaesis) - današnji Lambese; nosila je svoje ime od neke pobede pod Avgustom; raspustio ju je Gordijan III 238. godine zbog podrške pobunjenom legatu Kapelijanu (lat. Capellianus); Valerijan ju je ponovo konstituisao 253. g.

Legio III Cyrenaica: verovatno ju je osnovao Marko Emilije Lepid ili Marko Antonije pre 30. godine n. e.; bila je stacionirana u Egiptu za vreme ranog perioda Avgustove vladavine; ime je dobila po službi u Kireni. Pri smanjenju Egipatskog garnizona, bila je u bazi u Nikopolisu sa XXII legia Deiotariana; možda je privremeno bila u sastavu prvobitnog garnizona rimske provincije Arabije, anektirane 106. g, ali je uskoro možda bila zamenjena VI legia Ferrata; učestvovala je u Trajnovom Parćanskom ratu pre nego sto se vratila u Egipat (o čemu svedoči zimovnik iz 119. g.); zatim se preselila u Arabiju (potvrđeno je za godinu 140.), stacionirana je za stalno u Bostri.

Legio III Gallica: osnovao ju je Julije Cezar; kasnije se borila uz Marka Antonija na Istoku; naziv pokazuje da je služila u Galiji 48 – 42. godine n. e. Bila stacionirana u Siriji od 30. godine n. e., pa nadalje. Neron ju je prebacio u Meziju neposredno pre smrti; borila se za Vespazijana u drugoj bici kod Bedriakuma; 70. godine vratila se nazad u Siriju; ne zna se kada je tačno premeštena u bazu u Rafanei (lat. Raphanea), ostajući tamo tokom II veka. Kada je Septimije Sever podelio Siriju, sastavio je Feničanski garnizon; raspuštena je zbog pobune protiv Elagabala u zimu 218/219. g; Marko Aurelije Aleksandar Sever ponovo ju je oformio i premestio u Danabu, blizu Damaska.

Legio III Italica: sastavio ju je Marko Aurelije od italijanskih regruta oko 165. godine i stacionirao je za stalno u Reciji kod Kastra Regina (lat. Castra Regina) - [dan. Regenzburg]; neko vreme nakon svog formiranja nosila je naziv concors (“ujedinjeni”).

Legio III Parthica: formirao ju je Seprimije Sever pre 197. godine. Dobila je ime u čast njegovog Parćanskog pohoda; imala je bazu u Mesopotamiji, verovatno u Rezeneu (lat. Rhesaenae).

Legio IV Flavia Felix (“Flavian srećni”'): Vespazijan ju je, od bivše Macedonice ponovo konstituisao 70. godine i stacionirao je kod Burnuma u Dalmaciji; prebačena u Gornju Meziju oko 86. godine stacionirana verovatno kod Singidunuma (Beograd) od oko 86. do 101/102. godine. Učestvovala je u Trajanovim Dačkim ratovima; bila je deo Dakijskog garnizona, sa privremenom bazom u Sarmizegetuzi Ulpiji (lat. Sarmizegethusa Ulpia), pre povratka u Meziju, verovatno u vreme rane vladavine Hadrijana, sa stalnom bazu u Singidunimu.

Legio IV Macedonica: sastavio ju je Julije Cezar 48. p. n. e. priključena je Oktavijanu Avgustu; naziv ukazuje na raniju službu u Makedoniji; smeštena u Španiji kod današnjeg Herera de Pisuerga od 30. godine p. n. e. do oko 43. godine. Premeštena je u Gornju Germaniju verovatno da zameni XIV legiju Gemina kod Mogonciakuma (lat. Mogontiacum) - [današnji Majnc]. Podržala je Vitelija, a jedan njen deo se borio kod Bedriacuma; ostatak legije se predao Juliju Civilu (lat. Iulius Civilis), a kasnije je raspustioo Vespazijan.

Legio IV Scythica: moguće da ju je osnovao Marko Antonije pre 30. p. n. e. Od 30. godine pa nadalje je služila u Makedoniji, i možda je dobila svoj naziv po svom pohodu protiv Skita 29 – 27. godine p. n. e.; od 9. godine bila je deo Mezijskog garnizona; za stalno je prebačena u Siriju 56/57. g; imala je bazu u Zeugmi od Vespazijanove vladavine.

Legio V Aludae (“Ćubasta ševa”): formirao ju je Julije Cezar 52. p. n. e. i to od stanovništva Transalpske Galije; njen naziv slavi krestu od ptičijeg perja koju su imali na šlemovima; ponovo ju je formirao Marko Antonije 44. p. n. e. a sastavni deo vojske Oktavijana Avgusta postala je posle bitke kod Akciuma. Bila je u Španiji od 30 – 19. g?. p. n. e., a zatim je premeštena na granicu na Rajni; izgubila je svog orla u Galiji (o čemu nam svedoči delo Veleja Paterkula 2.97), 17. godine p. n. e.; od 14. godine je bila stacionirana u Veteri (današnji Ksanten) u Donjoj Germaniji. Podržala je Vitelija, boreći se u obe bitke kod Bedriakuma; verovatno ju je Vespazijan prebacio u Meziju, iako je možda tada bila raspuštena; ako je preživela, bile je uništena, verovatno pod Domicijanom na Dunavu, oko 85 - 86. g.

Legio V Macedonica: osnovao ju je C. Vibius Pansa 43. p. n. e. ili verovatno Oktavijan Avgust 41/40. godine p. n. e.; služila je u Makedoniji od 30. p. n. e. do 6. g, po čemu je i dobila naziv, a zatim je prebačena u Meziju; posle 45. godine bila je stacionirana u Eskusu (lat. Oescus); poslata je u Jermeniju 61/62. g, kasnije je služila pod Vespazijanom u Jevrejskom ratu. Prebačena je nazad u Eskus 71. godine i ostala je tamo kao deo garnizona Donje Mezije u podeli provincije 86. godine. Tokom ili posle Trajanovih Dačkih ratova premeštena je u Tremzis (lat. Troesmis). Posle učestvovanja u Parćanskom ratu Lucija Vera (162-166. g), bila je prebačena u Potiasu (lat. Potaissa) u Dakiji 167. ili 168. godine. Kada je Dakija severno od Dunava bila napuštena 274/275. godine vratila se u Eskus kao garnizon novoosnovane provincije "Priobalne Dakije" (lat. Dacia Ripensis).

Legio VI Ferrata (“Gvozdeno odelo ili gvozdeno obučeni”): osnovao ju je Julije Cezar 52. p. n. e. u Cisalpinskoj Galiji; ponovo je formirao Marko Emilije Lepid 44. godine p. n. e., a uzeo ju je Marko Antonije 43. godine. Bila je spojena sa Oktavijanovom vojskom i od tada stacionirana u Siriji, možda kod Rafanee; bila je deo Vespazijanove vojske u maršu na Italiju 69. g, ali se uskoro vratila. Od 72. godine je verovatno bila stacionirana u Samosati. Postala je garnizon nove rimske provincije Arabija jedno vreme, možda zemenjujući III legiju Cyrenaica. Kasnije je bila prebačena u Kaparkotnu (lat. Caparcotna) u Judeji, postajući deo garnizona nove provincije Sirija Palestina. Dobila je naziv fidelis constans (“odana i postojana”) zato sto je podržala Septimija Severa protiv pobunjenog legata Sirije C. Pescenija Nigera 193 - 197. g.; možda je prebačena u provinciju Siriju Fenikiju pod Aleksandrom Severom.

Legio VI Victrix (“Pobednička”): osnovao ju je Oktavijan Avgust 41/40?. g. p. n. e.. Bila je u Španiji od 30. godine p. n. e. do 69. g. 69/70. godine prebačena na rajnsku granicu gde je ponovo izgradila i zauzela logor Novezium (lat. Novaesium) - [današnji Neus, nem. Neuss] u Donjoj Germaniji. Za odanost u pobuni L. Antonija Saturnina 89. g. Domicijan joj je dodelio naziv pia fidelis Domintiana (“Domincijanova odana i verna”). Do 105. godine stacionarana je u Veteri, a zatim prebačena u Britaniju, verovatno 122. godine. Za stalno stacionirana u Ebiracumu (današnji Jork).

Legio VII: osnovana je 59. godine p. n. e. ili ranije, a ponovo ju je formirao Oktavijan Avgust 44. p. n. e. Verovatno je služila na Balkanu i od 9. godine je bila deo garnizona rimske provincije Dalmacije, sa bazom u Tiluriumu – dan. Gardun, kod Trilja). Dodeljen joj je naziv Claudia pia fidelis (“Klaudijeva odana i verna”) za odanost tokom pobune L. Aruntiusa Kamilusa Scribonianusa, guvernera Dalmacije, 42. godine. Prebačena je u Meziju verovatno 56/57. godine sa bazom u Viminaciumu (današnji Kostolac) od Vespazijanovog vremena, pa na dalje. Podržavala je Vespazijana i borila se u drugoj bici kod Bedriakuma.

Legio VII Hispana (“Španska”): osnovao ju je Galba u Španiji, pa je dobila nadimak Galbiana (o tome nam svedoči Gaj Kornelije Tacit u svom delu "Istorije", 2.86). Pratila je Galbu u Rim, a kasnije se borila za Vespazijana. Ponovo je formirana 70. godine i moguće da je u njoj bilo vojnika iz I legije. Dobila je ime Gemina (“blizanakinja”) i naziv felix (“srećna”) moguće zbog istaknute službe u Gornjoj Germaniji 72/73. godine. Do kraja 74. godine poslata je nazad u Španiju, verovatno u Legio (današnji grad Leon), koji je postao njena stalna baza. Pod Septimijem Severom legija je imala nazive: Gemina pia felix (“bliznakinja, odana i srećna”), verovatno zbog odanosti protiv Klodija Septimija Albina, pobunjenog legata Britanije 193 - 197. g.

Legio VIII Augusta: osnovana je 59. godine p. n. e. ili ranije, a ponovo ju je formirao Oktavijan Avgust 44. p. n. e. Od 30. godine p. n. e. služila je na Balkanu i posle 9. godine stacionirana je u Petoviju (lat. Poetovio) - [današnji Ptuj] u Gornjoj Panoniji. Nosila je svoj naziv od neke pobede izvojevana za vreme Oktavijan AvgustOktavijana Avgusta. 45/46. godine bila je prebačena u Meziju, sa bazom u Nove (lat. Noveae) - [današnji Svištov]. Premeštena je u Gornju Germaniju 70. godine i stacionirana u Argentorateu (dan. Štrazburg).

Legio IX Hispana (“Španska”): verovatno je potekla od Cezarove IX legije raspuštene 46/45. p. n. e. ili ju je, moguće, osnovao Oktavijan 41/40. p. n. e. Dobila je ime zbog službe u Španiji (30 - 19?g. p. n. e.); prebačena je u Ilirik, a posle 9. godine služi u Panoniji, možda kod Siscie (lat. Siscia) - [dan. Sisak]. Bile je poznata kao Macedonica u periodu ranog Carstva zbog svoje službe na Balkanu. Bila je privremeno prebačena u rimsku provinciju Afriku, od 20 - 24. godine radi učešća u ratu protiv Takfarijana. Učestvovala je u Klaudijevoj invaziji na Britaniju 43. godine. Kasnije je stacionirana u Lindumu (današnji Linkoln). Pretrpela je velike gubitke u Boudikinom ustanku 60 - 61. g.. Pod Vespazijanom, oko 71. godine prebačena je u Eburakum (lat. Eburacum) - [današnji Jork]. Poslednji put se oprobala u Britaniji 108. godine i kasnije je njenu bazu u Jorku zauzela VI legija Victrix. Legija verovatno nije izgubljena u Britaniji, već je bila premeštena na neko drugo mesto, služeći najmanje do srednjih 120-tih godina (po podacima o karijerama senatskih oficira). Postoje nagoveštaji da je nestala u Jevrejskoj pobuni, 132 - 135. godine ili u Parćanskom ratu, 161. g, ali su to samo nagađanja.

Legio X Fretensis (dobila je ime ili od reči fretum [morski tesnac, prim. prev.] ili po kanalu između Italije i Sicilije, sugerišući učešće u pomorskim bitkama): Osnovao ju je Oktavijan Avgust 41/40?g. p. n. e.. Služila je u Makedoniji posle 30. p. n. e. i najkasnije do 14. godine bila je u Siriji. 17. godine imala je bazu u Kirhusu (lat. Cyrrhus), a kasnije u Zegumi. 66. godine poslana je da se bori u Jevrejskom ratu, učestvovala je u opsadama Jerusalima i Masade. Od onda je stacionirana u Jerusalimu. U drugoj polovini III veka premeštena je u Aleu na Crvenom moru.

Legio X Gemina (“Bliznakinja”): osnovana je 59. godine ili ranije. Obnovio ju je Marko Emilije Lepid 44. p. n. e., a preuzeo ju je Marko Antonije 43. p. n. e. Kao naslednica Cezarove X legije bila je priključena Oktavijanovoj armiji posle bitke kod Akciuma. Tada je u njoj možda bilo trupa iz drugih legija. Od 30. p. n. e. stacionirana je u Španiji, verovatno kod Petavoniuma (dan. Rosinos de Vidriales). Prebačena je u Karnuntum (lat. Carnuntum), u Gornju Panoniju, 63. godine da bi bila vraćena u Španiju 68. godine. Premeštena je u Donju Germaniju 70. godine stacioniravši se u Noviomaguzu (lat. Noviomagus) - [dan. Nijmegen, hol. Niwmegen]. Dobila je naziv pia fidelis Domitiana (“Domicijanova odana i verna”) za lojalnost u ustanku L. Antonije Saturnin 89. godine. Prebačena je u Donju Panoniju oko 103. godine i bila je, prvo u Akvinkumu (lat. Aquincum) - [današnja Budimpešta], a potom Vindoboni (današnji Beč).

Legio XI: nije moguće tačno utvrditi njeno poreklo, a verovatno da je potekla od Cezarove XI legije, osnovane 58. p. n. e., ali je možda i novoformirana Oktavijanova legija iz 41/40. p. n. e. Posle službe na Balkanu od 9. godine stacionirana je u rimskoj provinciji Dalmaciji, kod Burnuma – (dan. Ivoševci, kod Kistanje). Dobila je naziv Claudia pia fidelis (“Klaudijeva odana i verna”) za lojalnost tokom pobune L. Arunitiusa Kamillusa Skribonianusa, guvernera Dalmacije, 42. godine. Podržavala je Vespazijana u drugoj bici kod Bedriakuma. 70. godine poslana je u Gornju Germaniju da pomogne da se uguši ustanak Julija Civila (lat. Iulius Civilis); imala je bazu kod Vindonise (lat. Vindonissa) - [dananašnji Vindih, nem. Windich]. Premeštena je u Gornju Panoniju oko 101. godine i stacionirana kod Brigecia (lat. Brigetio). Kasnije je prebačena u Donju Meziju, sa bazom u Durostorumu (današnja Silistrija, u Bugarskoj).

Legio XII Fluminata (“Naoružana gromovima”): ona je verovatno potekla od XII legije, koju je osnovao Julije Cezar 58. p. n. e. Obnovljena je 44/43. p. n. e. i služila je sa Markom Antonijem na Istoku. Oktavijan Avgust ju je verovatno poslao u Egipat. Do kraja njegove vladavine bila je u Siriji. Služila je sa L. Cesenniusom Petusom u Jermeniji, ali se osramotila predajom kod Randenie (lat. Rhandeia) i vraćena je u Siriju. Jedno vreme imala je bazu u Rafaneu; borila se u Jevrejskom ratu i možda je privremeno izgubila svog orla u povlačenju Cestija Gala, legata Sirije, iz Jerusalima 66. g. 70. godine je prebačena u rimsku provinciju Kapadokiju (lat. Cappadocia), a baza joj je bila u Malitenu. Priča o neobičnoj oluji, ako je istinita, koja je, navodno, spasla dvanaestu legiju u vreme pohoda Marka Aurelija na Kvade 172. godine odnosi se na odred legije. Dobila je naziv certa constans (“čvrsta i postojana”) od Marka Aurelija za odanost u pobuni legata u Siriji, Avidija Kasija 175 - 176. godine, inače zaslužnog za gušenje seljačkog ustanka u Egiptu, tzv. ustanka 'Bukola' 172. g.